Bijna de helft van de Nederlandse bevolking voelt zich eenzaam. Eenzaamheid is een vervelend gevoel, heeft invloed op mentale gezondheid en is een voorspeller voor fysieke klachten. Hoewel er veel interventies bestaan, is de effectiviteit ervan beperkt.
Dit komt mede door een gebrek aan kennis en inlevingsvermogen bij professionals in de zorg en welzijn. Het Fontys onderzoeksproject Into Loneliness richtte zich daarom op een innovatieve manier om professionals (in opleiding) meer inzicht te geven in eenzaamheid: met behulp van virtual reality.
Inleven in eenzaamheid via VR
Onder leiding van senior Fontys-onderzoeker Eric Schoenmakers werd een VR-training ontwikkeld waarin deelnemers verschillende situaties van eenzaamheid ervaren. De training confronteert hen met verhalen van eenzaamheid en stimuleert gesprekken met medecursisten. Hoe voelt deze eenzaamheid? Waar komt het vandaan? En belangrijker nog: wat kun je als professional doen? Eric Schoenmakers over het belang van de training: “Professionals en vrijwilligers in zorg en welzijn zijn niet allemaal geschoold in eenzaamheid. Kennis over vormen en uitingen van eenzaamheid is nodig om het te kunnen herkennen, maar even belangrijk is dat je leert herkennen hoe eenzaamheid voelt. Into Loneliness is een laagdrempelige training om het gevoel van eenzaamheid te leren doorgronden en met je collega’s te bespreken.”
Praktische handvatten en trainingsmateriaal
Het project leverde praktische en vrij beschikbare materialen op voor professionals.
VR-opnames die eenzaamheid voelbaar maken. Daarnaast krijgen de cursisten handvatten hoe ze dit kunnen bespreken met hun team.Twee Powerpoint-presentatie met instructies om zelf een Into Loneliness te maken en een volledige training.Een boekje waarin verhalen over eenzaamheid zijn opgehaald door studenten van het Sociaal Innovatie Centrum Zorg en Welzijn van Fontys Hogeschool. Zij gingen met bewoners van Vitalis in gesprek over eenzaamheid. De verhalen in het boekje zijn grotendeels hierop gebaseerd.
Deze materialen zijn beschikbaar op de website van Fontys: Into Loneliness. Zorg-, welzijns- en onderwijsorganisaties worden van harte uitgenodigd het materiaal in te zetten en zo mogelijk de VR-training door te ontwikkelen.
Over het project
Een hele groep aan mensen was betrokken bij Into Loneliness. Professionals en vrijwilligers zijn betrokken in een ontwerpgroep om te zorgen dat de inhoud en vorm van Into Loneliness goed aansluit bij hun behoeften. Collega’s met verstand van VR-opnames en design thinking werkten mee. Twee acteurs stelden hun diensten beschikbaar voor het maken van de opnames. Studenten maakten deel uit van de ontwerpgroep en waren betrokken bij het ophalen van verhalen over eenzaamheid, het opnemen van de VR-beelden en het maken van de training. Eric Schoenmakers over de inzet van de studenten: “De studenten van het Sociaal Innovatiecentrum (SIC) zorg en welzijn waren vanaf het eerste moment heel enthousiast en betrokken. In dit project waren zij geen ‘student’, maar volwaardig collega.”
Op dit moment is Into Loneliness alleen nog beschikbaar met VR-opnames van ouderen die zich eenzaam voelen. In de toekomst is het wenselijk de VR-collectie uit te breiden met personen van diverse leeftijden en achtergronden.
Met Into Loneliness is een stap gezet in de bewustwording rond eenzaamheid en de rol van zorg- en welzijnsprofessionals. Het project is mede mogelijk gemaakt door het Fontys Centre of Expertise Health, de Fontys Lectoraten Persoonsgerichtheid in een ouder wordende samenleving en Mens en technologie, de Coalitie Aanpak Eenzaamheid Eindhoven en de Landelijke coalitie Een tegen Eenzaamheid.
Auteurs: Eric Schoenmakers en Christel Ruijs
