Ouderen hebben minder kans om te vallen door het trainen van de spieren in de voetzool. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Lydia Willemse, docent-onderzoeker bij Fontys Hogeschool, die op 5 december promoveert aan Tilburg University en KU Leuven.
Vallen bij ouderen is een groeiend probleem. Door de vergrijzing en de toename van chronische aandoeningen neemt het valrisico toe. Een val kan ernstige gevolgen hebben, zoals botbreuken, verlies van zelfstandigheid of zelfs overlijden. Goede valpreventie is daarom van groot belang.
Belang van de voetspieren
Bestaande beweegprogramma’s richten zich vooral op het verbeteren van het lopen en de balans door het trainen van grote spiergroepen. De korte voetspieren, die zich in de voetzool bevinden, krijgen daarbij weinig aandacht. Volgens de literatuur spelen juist deze spieren een belangrijke rol bij het stabiel staan en lopen. Haar promotieonderzoek richtte zich daarom op de trainbaarheid van deze voetspieren en hun bijdrage aan het lopen en het evenwicht van oudere volwassenen.
Van meting tot training
Het onderzoek bestond uit verschillende stappen. Eerst werd aangetoond dat de voetspieren betrouwbaar te meten zijn met een draagbaar echoapparaat. Daarna werd gekeken welke oefeningen de voetspieren het best activeren. Uit de resultaten bleek dat functionele oefeningen, zoals op de tenen staan of lopen, de voetspieren minstens even goed trainen als specifieke voetoefeningen zoals tenen spreiden.
Daarna volgde een interventiestudie bij zelfstandig wonende oudere mensen met een mogelijk verhoogd valrisico. Zij volgden twaalf weken lang een trainingsprogramma met specifieke én functionele voetoefeningen. Deelnemers trainden vijf keer per week thuis, waarvan één sessie per week begeleid door een trainer.
Minder zorgen over vallen
Na afloop van het trainingsprogramma bleken de voetspieren groter en sterker te zijn geworden. De deelnemers voelden zich zekerder bij het lopen en maakten zich minder zorgen om te vallen. Hoewel er in het laboratorium geen veranderingen in balans of loopsnelheid werden gevonden, ervoeren veel deelnemers meer stabiliteit en vertrouwen in hun dagelijks leven.
Willemse: ‘Het mooiste vind ik dat deelnemers vertelden dat ze weer meer durfden te bewegen zonder angst om te vallen. Dat is precies waar we het voor doen: mensen helpen om actief en zelfstandig te blijven.’
Nieuwe kansen voor valpreventie
De resultaten laten zien dat het trainen van de voetspieren een waardevolle aanvulling kan zijn op bestaande beweegprogramma’s voor ouderen, vooral voor mensen die onzeker of bang zijn om te vallen. Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen of deze trainingen ook daadwerkelijk leiden tot minder valincidenten in het dagelijks leven.
Video en publicaties
Meer projectinformatie vind je hier: STIFF | Fontys
Bekijk een korte video met meer uitleg over dit onderzoek.
Artikel ScienceDirect.
Artikel Physiotherapy and Practice.
Auteur: Ingrid Oonincx
