Vele maatschappijleer- en aardrijkskundedocenten zullen het vast wel kennen: Atlas of European Values. Dit online platform biedt allerlei interactieve tools en lesmaterialen aan over aardrijkskunde-gerelateerde onderwerpen. Om het platform nog meer uit te breiden, heeft Fontys samen met de andere betrokken hogescholen en universiteiten twee nieuwe projectaanvragen gedaan. En goed nieuws: deze zijn goedgekeurd! Tijd om in gesprek te gaan met Uwe Krause, docent bij FLOT aardrijkskunde. Hij is al sinds 2005 betrokken bij Atlas of European Values.
Het begon ooit allemaal met de vraag: hoe kun je in het onderwijs gebruikmaken van alle kaarten die in de papieren Atlas of European Values staan? ‘Deze kaarten bevatten zoveel waardevolle informatie als het bijvoorbeeld gaat om migratie, democratie of milieu. Hoe denken mensen in Europa over bepaalde zaken? En welke verklaringen zijn daarvoor te geven?’, legt Uwe uit. ‘Daarom werd het platform Atlas of European Values gelanceerd. De afgelopen jaren hebben we met het Erasmus+ project EVALUE (European Values in Education) verschillende tools en lesmateriaal ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs, zodat scholieren en leraren er op een interactieve manier gebruik van kunnen maken. Maar we willen nu verder gaan dan dat.’
Duurzaamheidsvraagstukken
Hoe die toekomstplannen er concreet uitzien? Uwe: ‘Allereerst willen we meer de nadruk leggen op duurzaamheid. Elke negen jaar worden ontzettend veel data verzameld, ook over milieu.’ Via een face-to-face interview krijgen inwoners van een land verschillende vragen voorgelegd. Bijvoorbeeld in hoeverre ze bereid zijn om te betalen voor een beter milieu. ‘Aangezien wij alle uitkomsten van drie internationale onderzoeken met elkaar combineren én de vragen zoveel mogelijk in de moedertaal gesteld worden, zijn deze cijfers ontzettend betrouwbaar. Ook al gaat het over meningen, maar daarachter gaan waarden schuil. En deze wetenschappelijke data is weer extreem waardevol voor het onderwijs. Niet alleen voor het voortgezet onderwijs, maar ook voor het hoger onderwijs.’ Het uiteindelijke doel? ‘Dat Atlas of European Values wordt geraadpleegd bij duurzaamheidsvraagstukken.’
Interactieve werkvormen
De afgelopen jaren is er heel wat lesmateriaal ontwikkeld binnen Atlas of European Values. Interactiviteit staat daarin voorop. Uwe geeft een voorbeeld. ‘In de les heb je een touw. Ieder uiteinde symboliseert een bepaalde stelling. De leerlingen nemen de positie in op het spectrum waar zij zichzelf in herkennen. De docent geeft het woord aan de leerlingen: waarom plaatsen zij zichzelf op die specifieke plek? Door écht naar elkaar te luisteren, kunnen leerlingen zich verplaatsen in de ander en verklaringen geven voor hun keuze.’ Dit soort lesstrategieën bieden docenten de ruimte om zelf aan de slag te gaan met nieuwe werkvormen.
Nieuwe projecten
De komende drie jaar gaat Atlas of European Values verder aan de slag met het ontwikkelen van nieuwe lesstrategieën. Allereerst met Teaching Controversial Issues (TCI), waarbij het vooral gaat over het onderwijzen van ingewikkelde maatschappelijke kwesties en hoe je werkvormen moet inzetten bij uitdagende doelgroepen. Daarnaast gaat INTERACT van start, waarbij ingezoomd wordt op het lesgeven over duurzaamheidsvraagstukken en de onzekerheden die ermee gepaard gaan. Bij het laatste project willen we dan ook nauw samenwerken met het duurzaamheidsplatform van Fontys. Beide projecten zijn deze zomer toegekend door Erasmus+.
Uwe staat te popelen om weer te beginnen, maar wil ook benadrukken dat al deze stappen niet mogelijk waren geweest zonder de open houding van Fontys. ‘Je moet voor een groot project als dit de ruimte krijgen. Onze lector Rutger van der Sande is bereid om hier tijd en energie in te stoppen. Je hebt echt mensen zoals Rutger nodig om dit succesvol te maken.’ Als laatste heeft Uwe nog een verzoek. ‘Vanaf januari willen we op het voortgezet onderwijs graag lessen over duurzaamheid observeren van aardrijkskundedocenten en werkvormen over controversiële onderwerpen in alle lessen uitproberen en filmen. Docenten die hiervoor openstaan of überhaupt vragen hebben over Atlas of European Values, kunnen mij een e-mail sturen. Dit kan naar u.krause@fontys.nl.’
