For English, see below
Vrijdagmiddag 13 september – bij de start van het allereerste Fontys for Society Event – vond ook de opening van het studiejaar plaats bij Fontys. Bij die gelegenheid spraken de twee presentatoren – Fontys-collega én voormalig musicalster Latoya Dankers en zanger/rapper Jozef (ook student bij Fontys) – met bestuursvoorzitter Joep Houterman over de uitdagingen waar Fontys komend jaar (en ook de jaren daarna uiteraard) voor staat. Voor wie er niet bij kon zijn (en voor onze collega’s en studenten die de Nederlandse taal niet genoeg beheersen): hieronder lees je de (verkorte) boodschap van het college van bestuur van Fontys.
Allereerst: wat een prachtig evenement is dit! Kijk hoe we hier staan, te midden van al die collega’s, studenten en externe partners. Het allereerste Fontys for Society Event ooit, een écht Fontysbreed jaarlijks terugkerend initiatief. Een podium waarop we al dat talent en al die kennis die we ontwikkelen, kunnen laten zien. En: een podium waarop we Fontys als één hogeschool neerzetten. Een brede, geografisch verspreide hogeschool weliswaar, maar wel een organisatie die de diverse vakgebieden slim weet te bundelen en op die manier bijdraagt aan de innovatiekracht van de regio en aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
Trots
We kijken vandaag vooral vooruit, maar het is ook een mooi moment om terug te blikken. Waar zijn we trots op? Persoonlijk ben ik trots op de transitie van onze educatieve opleidingen en de plannen voor het samengaan in één instituut. We zijn daar al jaren keihard mee bezig. Het is een ingewikkelde en spannende maar ook zeer noodzakelijke ontwikkeling. Want als grootste lerarenopleider van het land willen we onze verantwoordelijkheid pakken en bijdragen aan de oplossing van een fors maatschappelijk vraagstuk: het lerarentekort.
Zowel dit evenement als de transitie van de educatieve opleidingen sluit prachtig aan bij onze Fontys for Society strategie. Daarin staan stevige ambities. Denk aan de transitie naar talentgericht onderwijs, de uitbreiding van het Leven Lang Ontwikkelen (LLO) aanbod, de versterking van ons praktijkgericht onderzoek, maar ook over harmonisatie van onze ondersteunende processen en systemen.
Samenvoegen instituten
Daarnaast is er een aantal instituten dat in de nabije toekomst zal fuseren. Zo zijn er in Venlo vergevorderde plannen om beide instituten daar samen te voegen. Hetzelfde geldt voor de twee Tilburgse economische instituten – het nieuwe instituut gaat daar al vanaf 1 januari 2025 van start. En dan zijn er de technische instituten die in het Eindhovense Nexus-gebouw zijn gehuisvest. Ook zijn slaan straks de handen ineen.
Alle samenvoegingen dragen bij aan de realisatie van Fontys for Society: een overzichtelijk aanbod voor studenten, meer mogelijkheden om gezamenlijk (ook met het werkveld) onderwijs en onderzoek te ontwikkelen en meer kansen om wendbaar en efficiënt te werken. Deze fusies stellen ons straks beter in staat de studenten te bedienen en tegelijkertijd een goede verbinding met het werkveld te maken.
Impuls voor Brainport
We zijn een publieke kennisinstelling en vormen dus geen eilandje. Integendeel: we staan midden in de samenleving. En dus moeten we om ons heen kijken. Neem de politiek: daar is goed én slecht nieuws. Positief is dat er veel geld wordt uitgetrokken voor de ontwikkeling van voldoende talent voor de microchipindustrie in Nederland. Een groot deel van dit geld – 275 miljoen – komt ten goede aan het vervolg onderwijs in de Brainport regio en dus ook Fontys. Keihard nodig, deze impuls, want er zijn de komende jaren tienduizenden nieuwe professionals nodig.
Maar er zijn dus ook zorgen. Grote zorgen. Juist op een moment dat ons land voor een aantal cruciale opgaven staat, wil het kabinet bezuinigen op hoger onderwijs. Dat is de omgekeerde wereld. Er zijn een paar onderwerpen waar we ons serieus zorgen over maken. Ten eerste de langstudeerboete: die ontmoedigt potentiële studenten om een studie te beginnen uit angst voor hoge kosten. Het hbo heeft veel ‘eerste-generatiestudenten’. Dus ook veel mensen met een kwetsbare sociaaleconomische positie. Deze groep wordt eerder afgeschrikt door een langstudeerboete. De langstudeerboete vergroot de ongelijkheid in Nederland, terwijl het hbo juist een belangrijke emancipatoire functie heeft om de ongelijkheid te verkleinen.
Versneller van economie
Het kabinet vergeet hoe onmisbaar investeringen in het hbo zijn. Wij leveren hoogwaardige professionals op (doeners met denkkracht) voor de arbeidsmarkt. Jaarlijks stromen er 100.000 afgestudeerde hbo’ers in op de arbeidsmarkt. 93% van hen vindt binnen drie maanden een baan. Deze vakmensen betreden een arbeidsmarkt waar enorme personeelstekorten zijn. Dankzij hun stage-ervaring en praktijkgerichte opleiding kunnen ze direct aan de slag en zijn ze snel van waarde. Het hbo is een belangrijke versneller van de Nederlandse economie.
We doen ook heel belangrijk praktijkgericht onderzoek – samen met én voor het werkveld. Ons onderzoek draagt bij aan oplossingen voor actuele maatschappelijke vraagstukken, zoals het woningtekort, de vergrijzing en de energiecrisis. Doordat ons onderzoek begint met een vraag uit de (regionale) beroepspraktijk en samen met dit bedrijfsleven wordt uitgevoerd, levert het direct bruikbare kennis op. Studenten worden opgeleid met deze actuele kennis. Daarom roepen we het kabinet op: zet geen rem op de innovatie en productiviteit van alle regio’s in Nederland en schrap de geplande bezuinigingen op het hbo.
Hbo is niet ‘het probleem’
En dan is er nog de kwestie ‘internationale studenten’. Het hoofdlijnenakkoord spreekt over een besparing van 293 miljoen op internationale studenten. Maar: het hbo was, is én wordt niet het probleem. Het hbo heeft een stabiele instroom van 8% internationale studenten. 92% van onze studenten is Nederlands. Ook is 92% van de opleidingen in het Nederlands te volgen, waardoor de toegankelijkheid van het onderwijs is gewaarborgd. We zetten bovendien vol in op verhoging van de blijfkans van internationale studenten, bijvoorbeeld door het aanbieden van Nederlandse les. Want: internationale studenten die blijven, zijn van grote waarde voor onze economie met haar grote tekorten aan arbeidskrachten. Zij gaan vaak op de plekken aan de slag waar dit het hardst nodig is. En: hogescholen werken in gebieden met woningtekorten intensief samen met gemeenten en (studenten)woningbouw-organisaties. Fontys heeft inmiddels een nieuwe internationaliseringsstrategie. Kort samengevat gaat het over het verhogen van het maatschappelijke nut van internationale studenten en tegelijkertijd mogelijke negatieve effecten op de maatschappij tegengaan.
Investeren in hbo
Hoop, lef en trots. Dat zijn de kernwoorden van het nieuwe kabinet, maar er is straks weinig om hoopvol en trots over te zijn als er minder goed opgeleide mensen zijn om de actuele uitdagingen in Nederland het hoofd te bieden. Daarom zeggen we als hogescholen: kabinet, toon lef en investeer in het hbo.
Ja, ook als dit alles zich afspeelt tegen het decor van demografische krimp en dalende studentenaantallen. Wat we al enkele jaren zien aankomen, is nu een feit: door het dalend aantal schoolverlaters krijgen we te maken met een dalende studenteninstroom, die op haar beurt gevolgen heeft voor onze financiën. We zullen onze formatie moeten aanpassen aan een omvang van zo’n 37.000 studenten in 2028. Hetzelfde geldt voor de gebouwen die we huren of bezitten – ook daar moeten we heel kritisch naar gaan kijken. De personele krimp proberen we op te vangen met natuurlijk verloop, maar op basis van de eerste ramingen en prognoses lijkt het er nu op dat dat niet voldoende zal zijn. We houden rekening met boventalligheid op een aantal plaatsen, met gedwongen ontslag als ultieme oplossing. Maar ter geruststelling: er zullen niet Fontysbreed honderden banen geschrapt worden.
Klaar voor de toekomst
Natuurlijk raakt dit me. Dat we krimpen door demografische factoren waar niemand invloed op heeft, is al bepaald niet prettig, maar helaas onvermijdelijk. Maar ik vind het onverteerbaar dat we krimpen omdat de broodnodige internationale studenten niet meer komen en omdat mensen afhaken uit angst voor de langstudeerboete.
Mijn boodschap, ook namen mijn collega’s Arian Steenbruggen en Frans Möhring, aan de Fontys-gemeenschap is deze: dit alles betekent uitdrukkelijk niet dat Fontys pas op de plaats maakt – uit angst voor minder instroom, voor politieke besluiten of omdat we niet weten waar alle razendsnelle ontwikkelingen ons brengen. Nee, het belangrijkste antwoord op alle uitdagingen vormt onze strategie: Fontys for Society. We gaan door op de ingeslagen weg en zetten vol in op de innovatie en ambities waar we in geloven. En we benutten de kansen die er wel degelijk zijn om ons heen. Dat doen we steeds meer samen. Letterlijk en figuurlijk. Samen door over de grenzen van opleidingen, instituten en sectoren heen de handen ineen te slaan. Maar ook door de benodigde strategische vernieuwingen in samenhang uit te voeren. Zodat we straks als talengericht, onderzoekend en wendbaar Fontys klaar zijn voor de nieuwe vraagstukken die we onvermijdelijk tegen gaan komen. Ik ben ervan overtuigd dat dit de koers is die Fontys sterker maakt. Voor nu en voor straks, ook na 2025 en na 2030.
+++
Message Joep Houterman, president of the board, at opening of academic year:
‘Cutting back on universities of applied sciences is cutting back on accelerator economy’
On Friday afternoon, September 13 – at the start of the very first Fontys for Society Event – the opening of the academic year also took place. On that occasion, board chairman Joep Houterman was interviewed about the challenges Fontys will face in the coming years. For those who could not be there (and for colleagues and students who do not have sufficient command of the Dutch language): here you will find Joep’s (abridged) message on behalf of the Fontys Board.
First of all: what a wonderful event this is! Look how we are standing here, in the midst of all these colleagues, students and external partners. The very first Fontys for Society Event ever, a true Fontys-wide annual initiative. A stage on which we can showcase all that talent and knowledge we are developing. And: a stage on which we can present Fontys as one university of applied sciences. A broad, geographically dispersed university, of course, but an organization that knows how to cleverly bundle the various disciplines and thus contributes to the innovative power of the region and to solving social issues.
Proudly
Today we are mainly looking forward, but it is also a good time to look back. What are we proud of? Personally, I am proud of the transition of our educational programs and the plans to merge them into one institute. We have been working very hard on this for years. It is a complicated and exciting but also very necessary development. Because as the largest teacher educator in the country, we want to assume our responsibility and contribute to the solution of a major social issue: the teacher shortage.
Both this event and the transition of the educational programs dovetail beautifully with our Fontys for Society strategy. This contains firm ambitions. Think about the transition to talent-oriented education, the expansion of the Life Long Development (LLO) offer, the strengthening of our practice-oriented research, but also about harmonization of our supporting processes and systems.
Merging institutes
There are also a number of institutes that will merge in the near future. In Venlo, for example, there are advanced plans to merge the two institutes there. The same goes for the two Tilburg economic institutes – the new institute there will start as early as January 1, 2025. And then there are the technical institutes housed in the Nexus building in Eindhoven. They too will soon join forces.
All mergers will contribute to the realization of Fontys for Society: a clear offering for students, more opportunities to develop education and research together (also with the professional field) and more opportunities to work flexibly and efficiently. These mergers will soon put us in a better position to serve students and at the same time make a good connection with the professional field.
Impulse for Brainport
As a public knowledge institution, we are not an island. On the contrary: we are at the center of society. And so we have to look around us. Take politics: there is both good and bad news. On the positive side, a lot of money is being allocated for the development of sufficient talent for the microchip industry in the Netherlands. A large part of this money – 275 million – will go to further education in the Brainport region, including Fontys. Very much needed, this impulse, because tens of thousands of new professionals will be needed in the coming years.
But there are also concerns. Major concerns. Just when our country is facing a number of crucial tasks, the government wants to cut back on higher education. That is the opposite world. There are a few issues we are seriously concerned about. First, the long study penalty: it discourages potential students from starting studies for fear of high costs. The college has many “first-generation students. That includes many people with a vulnerable socioeconomic position. This group is more likely to be deterred by a long-study fine. The langstudeerboete increases inequality in the Netherlands, while the hbo has an important emancipatory function to reduce inequality.
Accelerator of economy
The cabinet forgets how indispensable investments in higher education are. We produce high-quality professionals (doers with brainpower) for the labor market. Every year, 100,000 college graduates enter the labor market. 93% of them find a job within three months. These professionals enter a labor market where there are huge personnel shortages. Thanks to their internship experience and practical training, they can start work immediately and quickly become valuable. The hbo is an important accelerator of the Dutch economy.
We also do very important practice-oriented research – together with and for the professional field. Our research contributes to solutions for current social issues, such as the housing shortage, the aging population and the energy crisis. Because our research starts with a question from (regional) professional practice and is carried out together with this business community, it immediately provides useful knowledge. Students are educated with this up-to-date knowledge. That is why we call on the government: do not put a brake on the innovation and productivity of all regions in the Netherlands and scrap the planned cuts to the hbo.
Hbo is not ’the problem’
And then there is the issue of international students. The outline agreement talks about saving 293 million on international students. But: the hbo was, is and will not be the problem. The hbo has a stable intake of 8% international students. 92% of our students are Dutch. Also, 92% of the programs can be followed in Dutch, guaranteeing the accessibility of education. We are also fully committed to increasing the chances of international students staying, for example by offering Dutch lessons. Because: international students who stay are of great value to our economy with its large labor shortages. They often go to work in the places where it is most needed. And: colleges work intensively with municipalities and (student) housing organizations in areas with housing shortages. Fontys now has a new internationalization strategy. In short, it is about increasing the social usefulness of international students while countering possible negative effects on society.
Investing in hbo
Hope, courage and pride. These are the key words of the new cabinet, but there will soon be little to be hopeful and proud about if there are fewer well-trained people to meet the current challenges in the Netherlands. That is why we say as colleges of higher education: cabinet, show courage and invest in higher education.
Yes, even if all this takes place against the backdrop of demographic contraction and declining student numbers. What we have seen coming for several years is now a fact: due to the declining number of school leavers, we will have to deal with a declining student intake, which in turn will affect our finances. We will have to adjust our formation to a size of about 37,000 students in 2028. The same goes for the buildings we rent or own – we have to start looking at those very critically as well. We are trying to absorb the staff shrinkage with natural attrition, but based on initial estimates and projections it now seems that that will not be enough. We are taking into account redundancy in a number of places, with compulsory redundancy as the ultimate solution. But to reassure you: there will not be hundreds of job cuts Fontys-wide.
Ready for the future
Of course this affects me. The fact that we are shrinking due to demographic factors beyond anyone’s control is already by no means pleasant, but unfortunately unavoidable. But I find it indigestible that we are shrinking because the much-needed international students are no longer coming and because people are dropping out for fear of the long study penalty.
My message, also on behalf of my colleagues Arian Steenbruggen and Frans Möhring, to the Fontys community is this: all of this explicitly does not mean that Fontys is standing still – out of fear of less intake, of political decisions or because we don’t know where all the lightning-fast developments will take us. No, the most important answer to all the challenges is our strategy: Fontys for Society. We will continue on this path and fully commit to the innovation and ambitions we believe in. And we are taking advantage of the opportunities that do exist around us. We are doing this more and more together. Literally and figuratively. Together by joining hands across the borders of courses, institutes and sectors. But also by carrying out the necessary strategic innovations in coherence. So that soon, as a language-oriented, research-oriented and agile Fontys, we will be ready for the new issues we will inevitably encounter. I am convinced that this is the course that will make Fontys stronger. For now and for later, also after 2025 and after 2030.
