In 2021 lanceerde Fontys met Fontys for Society een strategie met een duidelijke koers en stevige ambities: door Fontys meer talentgericht, onderzoekend en wendbaar te maken, kan Fontys nog beter inspelen op de snelle veranderingen in de samenleving. Samen met het werkveld draagt Fontys zo bij aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken en aan de innovatiekracht van onze regio’s. En natuurlijk aan de ontwikkeling van het talent van onze studenten.
Om deze ambities waar te maken, is een aantal Fontysbrede programma’s ontwikkeld. Dan gaat het over Talentgericht Onderwijs (TGO), Leven Lang Ontwikkelen (LLO), over het vervolg op het Verbeterprogramma Onderzoek (bijvoorbeeld het Lectoratenplan), over Harmonisatie Processen Bedrijfsvoering (HARP).
In de voorbije jaren zijn de voorwaarden voor deze transities gecreëerd en is een aantal Fontysbrede kaders en gemeenschappelijke uitgangspunten ontwikkeld waarbinnen de veranderingen kunnen plaatsvinden. De komende jaren zet Fontys vol in op de doorontwikkeling van talentgericht onderwijs én van het opleidingsportfolio (dat betekent: naast bachelors ook meer ad’s, masters en natuurlijk LLO-aanbod). Ook investeert Fontys stevig in praktijkgericht onderzoek op de zes kennisthema’s, én gaat in gezamenlijkheid cruciale ondersteunende processen uniformeren. Zoals in Fontys for Society staat: ‘Het is onze overtuiging dat dit leidt tot verbetering van de ondersteunende processen. Bovendien schept het ruimte (…) om te focussen op ons primaire proces: onderwijs en onderzoek.’ (Fontys for Society, p. 29-30).
Samenvoegingen
Parallel hieraan is Fontys op een aantal plekken binnen de organisatie bezig instituten samen te voegen. Meest in het oog springend is de samensmelting van de educatieve opleidingen in één instituut, Fontys Educatie (via het programma Transitie Educatieve Opleidingen, TEO). Voornaamste doel hiervan – geheel in lijn met Fontys for Society – is bijdragen aan de oplossing van een fors maatschappelijk vraagstuk: het lerarentekort. Bovendien vragen de ontwikkelingen in het werkveld om leraren met andere capaciteiten en hebben studenten een groeiende behoefte aan flexibiliteit, keuzevrijheid en maatwerk (zie Fontys for Society, p. 17-18, 20). En: TEO stelt ons in staat om doelgroepen te bedienen die we nu nog onvoldoende bereiken.
Ook in Venlo zijn vergevorderde plannen om beide instituten samen te voegen. Hetzelfde geldt voor de Tilburgse economische instituten en de technische instituten die in het Eindhovense Nexus-gebouw zijn gehuisvest. In alle gevallen dragen de samenvoegingen bij aan de realisatie van Fontys for Society: een overzichtelijk aanbod voor studenten, meer mogelijkheden om gezamenlijk (ook met het werkveld) onderwijs en onderzoek te ontwikkelen en meer kansen om wendbaar en efficiënt te werken.
Dalende instroom
Kortom: het zijn dynamische, spannende tijden. Niet in de laatste plaats omdat dit alles zich afspeelt tegen het decor van onzekerheid over de plannen van een nieuw kabinet, stevige kansen die de financiële impuls voor de microchip-sector (in Brainport) Fontys biedt, en – vooral – de demografische krimp.
Wat Fontys al enkele jaren ziet aankomen, is nu een feit: door het dalend aantal schoolverlaters krijgen we te maken met een dalende studenteninstroom, die op haar beurt gevolgen heeft voor onze financiën. Fontys zal haar formatie moeten aanpassen aan een omvang van zo’n 37.000 studenten in 2028. Hetzelfde geldt voor de gebouwen die we huren of bezitten. De personele krimp proberen we op te vangen met natuurlijk verloop, maar op basis van de eerste ramingen en prognoses lijkt het er nu op dat dat niet voldoende zal zijn. We houden rekening met boventalligheid op een aantal plaatsen, met gedwongen ontslag als ultieme oplossing. Maar ter geruststelling: er zullen niet Fontysbreed honderden banen geschrapt worden. Per locatie en per dienst of instituut zal gekeken worden wat nodig is. Uiteraard houdt Fontys iedereen in de organisatie op de hoogte, zodra er meer duidelijkheid is over vervolgstappen. En als het eenmaal zover is, maakt Fontys afspraken met de vakbonden over een gedegen sociaal plan.
Klaar voor toekomst
Maar let op: bovenstaande betekent uitdrukkelijk niet dat Fontys pas op de plaats maakt – uit angst voor minder instroom, voor politieke besluiten of omdat we niet weten waar alle razendsnelle ontwikkelingen ons brengen. Nee, het belangrijkste antwoord op alle uitdagingen vormt onze strategie: Fontys for Society. We gaan door op de ingeslagen weg en zetten vol in op de innovatie en ambities waar we in geloven. En we benutten de kansen die er wel degelijk volop zijn om ons heen. Dat doen we steeds meer samen. Letterlijk en figuurlijk. Samen door over de grenzen van opleidingen, instituten en sectoren heen de handen ineen te slaan. Maar ook door de benodigde Fontysbrede strategische vernieuwing in samenhang uit te voeren.
Fontys is gezond en wil dat blijven. We kunnen tegen een stootje, maar moeten nu wel in beweging komen met het oog op de lange termijn. Zodat we als talengericht, onderzoekend en wendbaar Fontys klaar zijn voor alle nieuwe vraagstukken die we onvermijdelijk tegen gaan komen.
Joep Houterman (voorzitter), Arian Steenbruggen, Frans Möhring, college van bestuur Fontys
Zie ook hier een interview met Joep Houterman en Frans Möhring in Bron.
