Ze worden opgeleid tot verpleegkundige én operatieassistent of anesthesiemedewerker. Studenten die deze combi-opleiding volgen krijgen twee diploma’s als ze het hoger beroepsonderwijs verlaten. Daardoor zijn ze breder inzetbaar en moeten ze langer voor de zorg behouden blijven. Onlangs werd er door hogescholen Fontys, Saxion en Zuyd, in Eindhoven een symposium gehouden om de combi-opleiding nog eens extra onder de aandacht te brengen.
Op slechts vier hogescholen in Nederland wordt de gecombineerde opleiding aangeboden. Drie van die hogescholen vormden de organisatie van het symposium; het Brabantse Fontys, het Overijsselse Saxion en het Limburgse Zuyd. In het najaar van 2019 sloegen ze de handen ineen, om de opleiding – en daarmee de zorg in Nederland – naar een hoger niveau te tillen, maar ook om een steviger stemgeluid te laten horen over de noodzaak van deze opleiding.
Langer inzetbaar
Voorheen kozen studenten voor een specialistisch beroep: operatieassistent of anesthesiemedewerker. Ze werden in een fuik opgeleid. Met deze combinatie-opleiding worden studenten in eerste instantie opgeleid tot verpleegkundige, en daarnaast als operatieassistent óf anesthesiemedewerker. Dit levert professionals op die breed inzetbaar zijn, zoals tijdens de coronaperiode is gebleken. Daarbij geeft het studenten de mogelijkheid tot het volgen van verkorte, versnelde opleidingsroutes in de acute zorg.
Een andere student
Het werkveld geeft aan dat ze met een ander type student te maken heeft. Eentje die, vanuit het breed opgeleide perspectief, vragen durft te stellen aan professionals in de operatiekamer. Hierdoor worden ervaren zorgmedewerkers en medisch specialisten getriggerd naar hun eigen werkwijze te kijken. Kunnen bepaalde zaken anders aangepakt worden? Zo ja, hoe dan? Dit moet leiden tot een verhoging van de kwaliteit van zorg in de operatiekamer.
Duobaan
Wat hogescholen verwachten, is dat een aantal studenten na het afronden van hun studie, kiezen voor een duobaan. Ze willen naast hun werk in de operatiekamer bijvoorbeeld ook onderzoek doen naar innovaties in de zorg, of meedraaien op de intensive care. Een werkwijze die voorheen vrij ongewoon was in ziekenhuizen, maar de laatste jaren in opkomst is. De coronapandemie heeft daaraan bijgedragen, geeft professor Jeroen Hendrikse van het UMC Utrecht aan tijdens het symposium. Hij is voorstander van een duobaan of combifunctie. ‘Onder die druk werd alles vloeibaar. Mensen werden uit hun comfortzone gehaald, moesten vanuit de OK op de IC gaan werken. De combifunctie werd de regel. De spirit die we toen hadden, moeten we vasthouden.’ Functies op verschillende afdelingen kunnen bovendien zorgen voor een kruisbestuiving. ‘Nu zie je vaak dat collega’s van verschillende afdelingen elkaars vaardigheden niet kennen. Met combifuncties worden verschillende afdelingen met elkaar verbonden. Daar droom ik van: een kluwen van netwerken, met veel raakvlakken tussen mensen en teams. Waar collega’s van elkaar leren, kijken waar ze elkaar kunnen helpen. Dat komt de zorg ten goede. Wat dat betreft staan we pas aan het begin van het ontdekken wat er mogelijk is.’
‘Perfecte opleiding’
Tijdens het symposium werden een drietal workshops georganiseerd en een kennismarkt. Hier was onder andere een tentoonstelling te zien van fotograaf Danique Otten, over zorg in coronatijd. Ook toonden medewerkers van Fontys enkele onderwijsinnovaties. Zo kregen deelnemers met virtual reality-brillen een levensechte inkijk in operatiekamers. Hier voerden ze handelingen uit waar een operatieassistent of anesthesiemedewerker mee te maken krijgt.
Tussen de deelnemers liep ook Yvet Veldhuis. Zij werkt als anesthesiemedewerker bij het Medisch Spectrum Twente. Afgelopen zomer rondde ze de opleiding hbo-v, gecombineerd met de OK-route (de opleiding tot operatieassistent en anesthesiemedewerker) af bij Saxion. Daarna kon ze direct aan de slag in het Enschedese ziekenhuis. Hoewel het soms best pittig is om in vier jaar tijd twee opleidingen te volgen, zegt Veldhuis: ‘De meerwaarde voor mij is dat ik nu heel allround ben. Ik ben verpleegkundige als basis, en heb daarnaast tijdens mijn studie extra kennis en specialisaties opgedaan. Die skills komen heel goed van pas tijdens mijn werk als anesthesiemedewerker.’
Zoals Yvet zijn er meer studenten van de hogescholen Fontys, Saxion en Zuyd die na het afronden van hun studie blijven werken bij het ziekenhuis waar ze zijn opgeleid. Qua toekomstperspectief zit het dus wel goed voor de studenten die de combinatie-opleiding hebben gevolgd.
Best mogelijke zorg leveren
De opleiding Verpleegkunde in combinatie met operatieassistent of anesthesiemedewerker bewijst meer en meer zijn waarde. Het is het resultaat van jarenlang hard werken door Fontys, Saxion en Zuyd. Mede daardoor zien ook steeds meer ziekenhuizen de meerwaarde van het programma in. ‘Door vanuit eenzelfde visie met elkaar te praten komen er mooie ideeën naar boven, stimuleren we elkaar. Bovendien staan we sterker op landelijke overleggen. Wat ik ook knap vind is dat we samenwerken met zoveel ziekenhuizen met allemaal hun eigen kleur, en toch hebben we een gezamenlijk opleidingsplan geschreven. Ik vind het mooi dat we dat voor elkaar hebben gekregen: dat de gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt gezien.’
Hoewel Fontys, Saxion en Zuyd de opleiding goed heeft gepositioneerd in hun eigen regio’s, blijven ze zich inzetten voor de verdere promotie van deze bijzondere combi-opleiding. Van Hest: ‘We proberen hiermee de zorg in Nederland naar een zo hoog mogelijk niveau te krijgen. Want daar draait het uiteindelijk om: het zorgen voor een kwaliteitsverbetering, zodat we de patiënt de best mogelijke zorg kunnen geven. Én het bieden van een duurzaam carrièreperspectief voor de beginnende zorgprofessional op de OK.’
Eventueel kader:
Verie de Graaf werkt als coördinator van de studie Operatieassistenten & Anesthesiemedewerker bij Saxion. Wies van Hest is teamleider van de opleiding Verpleegkunde bij Fontys, hier valt ook de Technische stroom onder. Danique Otten is docent bij de Hbo-v-T van Zuyd Hogeschool.
