Docent en onderzoeker Ferry van de Mosselaer promoveert vrijdag aan de Universiteit van Leuven met een onderzoek naar de wisselwerking tussen ideeën over de toekomst en co-creatie binnen de ruimtelijke ontwikkeling. Hij ziet de meerwaarde voor zijn werk bij Fontys Trend Research & Concept Creation in Lifestyle (TCL). ‘Er is grote behoefte aan transdisciplinaire denkers en doeners’.
Voor zijn onderzoek keek hij kritisch naar wat hijzelf noemt ‘de belofte van co-creatie.’ Bij gebiedsontwikkeling wordt co-creatie gezien als de ‘hoogmis’ van burgerparticipatie. ‘De gedachte is dat als je breed inzet op participatie, dit leidt tot betere plannen en snellere besluitvorming’.
Van de Mosselaer studeerde International Business & Management en later sociale geografie. Als onderzoeker en sociaal ondernemer heeft hij zich jarenlang beziggehouden met maatschappelijke verandering, creativiteit en sociale innovatie. Als docent en onderzoeker bij TCL, onderdeel van Fontys Academy for Creative Economy (FACE), houdt Van de Mosselaer zich de laatste tien jaar vooral bezig met ontwerp- en toekomstonderzoek.
De belofte van co-creatie
Voor zijn promotieonderzoek voerde Van de Mosselaer twee casestudies uit. In de eerste zijn de langetermijnperspectieven in het ontwikkelingsproces van de Brabantse Omgevingsvisie onderzocht. Voor de tweede deed hij onderzoek naar toekomstverwachtingen in het planvormingsproces voor het Seelig Kwartier in Breda. ‘Ik heb beide projecten drie jaar gevolgd en gekeken naar hoe invulling wordt gegeven aan de belofte van co-creatie.’ Bij co-creatie spelen volgens Van de Mosselaer drie aspecten een rol. ‘Het zou een open proces moeten zijn, waarin er een zekere mate van gelijkwaardigheid is. Daarnaast is het een creatief, dus resultaatgericht proces.’
Maar dé toekomst bestaat volgens hem niet en kan ook niet worden gecreëerd. Uit het onderzoek blijkt dat ideeën over de toekomst voornamelijk worden gebruikt om co-creatie processen te legitimeren. ‘Hiermee strooien we onszelf zand in de ogen. We gaan voorbij aan de morele en politieke keuzes die ten grondslag liggen aan het vormgeven en uitvoeren van co-creatie processen.’ In plaats van bestaande processen simpelweg als co-creatie proces vorm te geven zou je volgens hem een bredere vraag moeten stellen: in hoeverre is ons democratisch systeem toereikend voor toekomstgericht handelen? ‘We moeten veel breder kijken naar democratische vernieuwing.’
Maatschappelijke dialoog
Een van de aanbevelingen die Van de Mosselaer dan ook doet is om meer transdisciplinair onderzoek te doen en een maatschappelijke dialoog aan te gaan over hoe kennis- en beeldvorming over de toekomst van Nederland zich verhouden tot de democratische besluitvorming daarover. ‘Verantwoordelijke beleidsmakers gaan eventuele pijnpunten nu nog vaak uit de weg, die maskeren ze en laten ze over aan volgende generaties. Er is behoefte aan beleidsmakers die over hun eigen schaduw heen kunnen stappen.’
Daar ligt volgens hem ook de uitdaging en toegevoegde waarde voor Fontys Academy for the Creative Economy en het kenniscentrum Creatieve Economie. ‘Wij werken aan innovatief onderwijs en onderzoek voor de nieuwe economie, waarbij wij door het verbinden van creativiteit, menselijkheid en zakelijkheid maatschappelijke transities aanjagen.’
