Duurzaamheid en circulariteit: als iemand er nauw mee begaan is, dan is het Jeske Nederstigt wel. De Oisterwijkse is docent-onderzoeker bij het lectoraat Circulaire Transitie. Zit de vaart er een beetje in met de hedendaagse duurzame en circulaire maatschappij? “Ons gedrag blijft de bottleneck van het probleem.”
Ze geeft het eerlijk toe, kan het niet ontkennen: soms wordt Jeske een beetje moedeloos van de ‘transitie’ waar we samen in zitten. Daarbij wijst ze op het laatste klimaatrapport van de Verenigde Naties, dat meldt dat broeikasuitstoot met 40 tot en met 70 procent verminderd kan worden door gedrags- en levensstijlverandering van de mens.
Er zijn talloze manieren waarmee je bij kunt dragen aan een betere wereld. Denk aan het beperken van je vleesconsumptie, door minder vaak auto te rijden en een vliegreis eens níét te doen. Of juist door zonnepanelen te plaatsen, afval correct te scheiden en wat vaker de trein te nemen. Om over fast fashion, daarover later meer, maar te zwijgen. “Om een duurzame toekomst tegemoet te gaan wordt van mensen gevraagd om zwaarder te tillen aan het maatschappelijk belang dan aan je eigen, persoonlijke belang. Als individu pakt dat vaak ‘nadelig’ uit, maar het levert voor het collectief voordelen op”, zegt ze daarover.
Uit de lucht gegrepen
En dat maakt het allerminst makkelijk. Bovendien, zo klinkt nog weleens door: wat voor verschil maak ik als ze elders – bijvoorbeeld in Rusland en China – wel vrolijk doorgaan met vervuilen? “Ik snap de gedachtegang hoor, maar het wordt soms te makkelijk als excuus gebruikt. Bovendien zijn dit soort uitspraken vaak uit de lucht gegrepen. Wist je dat ze in China juist een voortrekker van de energietransitie zijn?”
Een duurzaam(er) leven leiden kost moeite. Letterlijk. Het brein van de mens functioneert vaak op de automatische piloot, die handelingen en routines snel uit kan voeren. “Maar moet je het over een andere boeg gooien, dan verzint de mens voor zichzelf heel gemakkelijk een excuus om het toch niet te doen. Die automatische piloot werkt heel verleidelijk voor de mens”, legt Nederstigt uit.
Fast fashion
Terug naar het eerder benoemde fast fashion: goedkope kleding van mindere kwaliteit, die vaak kort gedragen wordt en snel in de prullenbak belandt. Daarom stelde Nederstigt de vraag tijdens haar presentatie op het Fontys for Society-evenement, september jongstleden: ‘Hoe duurzaam is jouw kledingkast?’ Ze richtte tijdens deze presentatie op fast fashion.
“Er worden hele voorraden kleding niet verkocht, gedumpt in landen als Chili. De productie van die kleding is schadelijk en vervuilend. Arbeiders moeten het doen met mensonterende werkomstandigheden. De kwaliteit van de kleding is zo slecht, dat je het niet kunt hergebruiken. En wist je dat er op dit moment genoeg kleding op de wereld gefabriceerd is om de komende zes generaties te kleden?”
Hulp van studenten
Dus ja: er valt nog veel te winnen. Natuurlijk, er zijn ook talloze waardevolle positieve punten te noemen. Burgerinitiatieven, zuinigere auto’s, biologische kwekers, enzovoort. “Zeker! En wat ik niet onvermeld wil laten: als er ondernemingen zijn die iets met verduurzamen willen doen, kunnen ze altijd contact met het lectoraat Circulaire Transitie opnemen. Veel mkb-bedrijven voelen de druk om te verduurzamen, maar hebben er geen geld of tijd voor. Onze studenten kunnen zeker iets voor hen betekenen”, besluit ze.
Fontys onderzoekt
Als samenleving staan we momenteel voor een aantal complexe en grensoverschrijdende uitdagingen. Er is veel kennis nodig om deze zgn. wicked problems op te lossen. Met praktijkgericht onderzoek ontwikkelt Fontys dit soort kennis. Onderzoekers, docenten, studenten en professionals werken multidisciplinair samen aan nieuwe oplossingen voor bestaande problemen. Ben je benieuwd naar onze andere onderzoeken, op deze site vind je meer informatie
