Door personeelstekort worden operatiekamers niet goed benut en wachten patiënten langer op een operatie. Docent-onderzoeker Rick van Loon ziet hoe AI en andere nieuwe technologie de anesthesieverpleegkundige in de toekomst kan helpen. ‘Technologie gaat hun werk makkelijker maken.’
Het huidige beeld van verpleegkundigen bij AI nu, is heel divers. Om een idee te krijgen welke kennis toekomstige perioperatieve verpleegkundigen hebben over technische ontwikkelingen als AI, interviewde Van Loon samen met collega’s een groep bijna afgestudeerden. ‘We schrokken van de beperkte kennis die zij hadden over de technologische mogelijkheden binnen hun vakgebied. Ze hadden nog weinig ideeën over AI en hoe dat ingezet kan worden in de beroepspraktijk.’
Foto-onderschrift: Rick van Loon (l) geeft uitleg aan een collega in de operatiekamer van Fontys in gebouw R11 in Eindhoven.
Werk makkelijker maken
‘Sommige toekomstige professionals omarmen nieuwe technologie, anderen zien alleen de gevaren. En er is een groep die vreest voor hun baan’, vertelt Van Loon. Hij denkt niet dat er minder banen overblijven door de inzet van technologie in de operatiekamer. ‘Ik denk dat het zorgprofessionals juist kan helpen in het uitvoeren van werkzaamheden. Een computer kan de menselijke handelingen en controle nooit helemaal overnemen, maar het kan het werk wel makkelijker maken. Waardoor er één verpleegkundige op twee operatiekamers actief kan zijn, in plaats van een per kamer wat nu het geval is.’
Brug tussen disciplines
De info die de docent-onderzoeker uit de interviews met de studenten haalde, gebruikte hij voor de opzet van een nieuw onderzoek dat hij naar AI wil doen. Daarin komen de menselijke, ethische, technologische en medisch aspecten samen. Naast Fontys Mens en Gezondheid zijn ook de Centres of Expertise AI for Society, Health en High Tech Systems and Materials en het Lectoraat Decision Support Who CareS aangehaakt. ‘Fontys vormt de brug tussen de verschillende interne en externe disciplines. Ook twee Eindhovense ziekenhuizen worden betrokken bij het project.’ Volgens Van Loon is het met name belangrijk dat de zorgprofessionals het nut ervan inzien. ‘In theorie kunnen we allerlei nieuwe technologieën gaan toepassen in een medische omgeving. Het is vooral belangrijk dat de zorgprofessionals deze innovaties gaan omarmen.’
Digitale operatiekamer
Het eerste half jaar wil Van Loon onderzoeken welke werkzaamheden in de operatiekamer geautomatiseerd kunnen worden. En hoe daar door anesthesieverpleegkundigen over gedacht wordt. De competenties (EPA’s) waar een afgestudeerde anesthesieverpleegkundige over moet beschikken, worden daarin meegenomen. Daarna wil Van Loon een digitale operatiekamer (digital twin) bouwen. ‘In die digitale versie gaan we in een virtuele operatiekamer verschillende scenario’s testen. Wat zijn de mogelijkheden bij eenvoudige ingrepen? Wat is er bijvoorbeeld wel en niet mogelijk met AI’, legt hij uit.
Foto-onderschrift: Rick van Loon (gezien op de rug) met collega’s tijdens een simulatie-operatie.
Automatische pijnbestrijding
Het automatisch toedienen van pijnbestrijding tijdens een operatie zou in de toekomst mogelijk kunnen zijn, denkt Van Loon. ‘De bewakingsmonitor waar een patiënt aan ligt, verzamelt data zoals bloeddruk, hartfrequentie en gegevens over de ademhaling. Met die parameters kan ’een slimme assistent bepalen wanneer meer verdoving toegediend moet worden.’ Om dat te automatiseren, zou een enorme stap zijn. Want is zo’n monitor te vertrouwen? En tot hoever wil en kun je gaan? Die vragen kun je allemaal stellen bij dit toekomstscenario. De docent-onderzoeker denkt niet dat het eindoordeel over een patiënt snel door een computer overgenomen gaat worden, want ‘zorg is in basis mensenwerk.’ Wel ziet hij dat ‘het verzamelen van die data sneller kan, waardoor deze beter benut worden. Waardoor de medisch specialist over betere info beschikt om een beslissing te nemen. En dat is dan weer in het voordeel van de patiënt.’ Van Loon wil het onderzoek naar de Anesthesist van de toekomst koppelen aan het bestaande Fontysonderzoek ‘de operatiekamer van de toekomst’.
