Op redacties wordt nog niet veel met AI-tools gewerkt omdat het vaak complexer is dan verwacht. “Doordat de ontwikkeling van de tools zo snel gaat, wordt voorbij gegaan aan morele vragen die hierbij komen kijken” zegt Fontys-onderzoeker Marieke van Vliet. In het project It’s a Match worden de implicaties van nieuwe technologieën in de journalistiek onderzocht. Dit geeft inzicht in de huidige en toekomstige staat van het vakgebied. Onderzoekers Jessy de Cooker, Marieke van Vliet en Anika Kok reflecteren op AI binnen de onderzoeksjournalistiek.
Technologische vooruitgang en ethiek
Als nieuwe technologieën ontstaan zien we vaak dat de gebruikers van deze nieuwe technologieën geen onderdeel zijn geweest van het ontwerpproces. In het It’s a Match project wordt de stem van drie verschillende doelgroepen onderzocht die te maken krijgen met AI in de onderzoeksjournalistiek: de journalist, de ICT’er en de burger. Zij krijgen morele dilemma’s voorgelegd en kunnen aangeven hoe zij hun nieuwe toekomst voor zich zien. Daarnaast worden ook de onderliggende waarden bepaald uit een kort vervolginterview. Zo krijgen de onderzoekers van It’s a Match inzicht in wat de toekomst is die de verschillende groepen voor ogen hebben, en waarom zij deze belangrijk vinden.
Van theorie naar praktijk
Een van de bevindingen is dat de praktische implementatie van AI-tools in journalistiek onderzoek vaak complexer is dan theoretisch voorzien. Veel journalisten ervaren een kloof tussen de snelle technologische vooruitgang en de dagelijkse journalistieke praktijken. Dit uit zich in een spanningsveld tussen het tempo van technologische innovaties en de tragere, bedachtzame aard van grondig journalistiek onderzoek.
Samenwerking en innovatie
Een interessante ontwikkeling is de samenwerking tussen onderzoekers vanuit de expertisegebieden journalistiek, ICT en moral design strategy. Zij werken samen in verschillende projecten binnen Fontys. Deze projecten zijn niet alleen bedoeld om technologische tools te ontwikkelen, maar ook om een dialoog te creëren tussen verschillende disciplines. Daarbij werken zij ook samen met professionele partners, om een brug te slaan tussen theoretische kennis en praktische toepassingen.
Uitdagingen en barrières
De onderzoekers zien de uitdagingen waarmee journalisten geconfronteerd worden wanneer zij AI-tools willen integreren in hun werk. Een veelvoorkomende barrière is het gebrek aan diepgaande technische kennis, wat het moeilijk maakt om de potentie van AI volledig te benutten. Daarnaast worden journalisten geconfronteerd met ethische vraagstukken over transparantie en verantwoordelijkheid in hun verslaggeving.
Toekomstvisie
Kijkend naar de toekomst, verwachten de onderzoekers een journalistiek landschap dat steeds meer beïnvloed wordt door AI. Ze benadrukken het belang van continue educatie en het aanpassen van journalistieke opleidingen om technologische vaardigheden op te nemen. Ook het afstemmen van de waarden van ontwikkelaars en gebruikers, voor de ontwikkeling van AI-tools, blijft daarbij belangrijk.
Dit zou journalisten niet alleen uitrusten met de nodige tools om met AI te werken, maar hen ook kritisch leren nadenken over de invloed van technologie op de maatschappij. Door te begrijpen hoe de verschillende groepen AI in onderzoeksjournalistiek bekijken, kunnen de onderzoekers van It’s a Match deze inzichten gebruiken om onze kennis en vaardigheden op dit gebied verder te ontwikkelen.
